We moeten niet streven naar een stad, waarin vooral de poen telt, maar naar een rechtvaardige stad voor iedereen. Anders gezegd: het welzijn van iedere burger moet gegarandeerd worden, op het gebied van wonen en onderwijs, eerlijke kansen, transport en bijvoorbeeld gezondheid.
Op de Harvard Graduate School of Design noemen ze dat de Just City. En om daar komen ontwikkelden ze een methodiek, die in 2018 in Rotterdam werd beproefd. In een masterclass werden slechte wijken als Feijenoord en Crooswijk onder loep genomen. Meer info over Just City en Rotterdam.
In 2019 landde het idee van de Just City in Amsterdam. Dat gebeurde op het We Make The City project op Kraaiennest, met dank aan de actiegroep Hart voor de K-buurt/1104, al enige tijd bezig met het betrekken van bewoners bij de nieuwbouw rond het metrostation, ook wel bekend als K-midden. Twee jaar geleden werd een gereed staand, stedebouwkundig plan voor het gebied op het laatste moment afgeblazen, omdat volgens de woordvoerder niet alle bij bij het plan betrokken bewoners voldoende aan bod waren gekomen. De hoger geschoolde, goed gebekte bewoners hadden teveel invloed gekregen. De woordvoerder kondigde een participatiestaking af.
Inmiddels zijn we dus twee jaar verder en is de ideevorming voor een nieuw plan niet opgeschoten. Er moet nog een hobbel worden genomen: de betaling van bewoners, die mee gaan werken, want ambtenaren worden ook goed betaald. De actieclub eist een modaal salaris, maandelijks uit te betalen. Hierbij rijzen natuurlijk een paar vragen: wie selecteert die bewoners, aan welke eisen moeten ze voldoen, om hoeveel bewoners gaat het, wie is hun werkgever en kunnen ze bijvoorbeeld ontslagen worden als ze niets toevoegen. Het gevaar bestaat dat ‘vrindjes’ de buit gaan verdelen.
Het lijkt voor de hand te liggen, dat alle bewoners van de K-buurt niet zozeer worden betrokken bij K-midden, dat is maar een onderdeel, maar bij de gehele buurt en geholpen door de Just City Index – een schijf met 2 indicatoren en 50 waarden – hun hele gebied onder de loep gaan nemen. Aan welke voorwaarden moet worden voldaan om hun buurt een Just City te kunnen noemen, waarin eenieder een gelijkwaardig bestaan kan vieren. Als je dat weet, ken je ook de eisen waaraan het plan voor K-midden moet voldoen. De actiegroep onderschrijft in ieder geval het idee, dat niet ‘gebiedsontwikkeling’ het eerste doel moet zijn, maar een betere wijk voor eenieder. Hoe en wat dat is, is evenwel nog onduidelijk.
Ondertussen gaat de gemeente gewoon door met gebiedsontwikkeling: op het Anton de Komplein, op de oude locatie van Egeldonk en vooral op Amstel 111 (Bijlmer West?) waar met name jongeren moeten gaan samen wonen met kantoren en hun bevolking.
Het idee van de Just City is ondergebracht bij een idee van Groen Links wethouder Marieke van Doorninck (ruimtelijke ontwikkeling en duurzaamheid). Zij richtte de groep WomenMakeTheCity op, die in Amsterdam Noord, West en Zuidoost een vrouwelijke blik op de omgevingsvisie voor 2050 mag neer pennen. Andersoortige bewoners mogen blijkbaar niet meepraten over hun stad van de toekomst, laat staan de kinderen en tieners van nu, die er straks in moeten leven.
Een 24-tal vrouwen uit Zuidoost lieten zich echter niet weerhouden om gisteravond in een digitaal programma van De Zwijger over de Just City te discussiëren. Het werd helaas een gesprek van nietszeggendheid, slaapverwekkend gepresenteerd, beroerd opgezet en geregisseerd. 2050 is gelukkig nog ver weg. En de K-buurt werd niet geholpen. Om te beginnen zal de politiek de harde toezegging moeten doen dat de Amsterdamse burgers op een wezenlijke wijze bij het project worden betrokken. Als dat niet gebeurt, blijft WE Make The City een participatie spelletje, passend bij alle niet nagekomen beloften in het verleden, dat de Burgers van Zuidoost bij alle vernieuwing op een mede-beslissende wijze zouden worden betrokken. Misschien moeten we ook af van De Zwijger als discussie aanjager. De Zwijger lijkt vooral aan de leiband te lopen van de gemeente en de grote huizenbezitters, die hem financieren.
MetroindeBijlmer 